هدف از نگارش این مقاله، آشنایی عمومی و کلی با شیرها، به خصوص شیرهای صنعتی و نوع کنترل آنها میباشد.ابتدا لازم است که تعریفی کلی از شیر داشته باشیم.
شیرها قطعاتی در یک سیستم سیالاتی هستند که وظیفه تنظیم جریان (FLOW) یا فشار (PRESSURE) را بر عهده دارند. این دو وظیفه ممکن است به صورتهای مختلفی انجام شوند، ازجمله: قطع و وصل جریان، کنترل شدت جریان (FLOW RATE) تغییر جهت حرکت سیال، جلوگیری از جریان سیال به عقب، کنترل فشار و یا تخلیه فشار.
وظایف مختلف ذکر شده را میتوان با تنظیم وضعیت عضو مسدود کننده (CLOSURE MEMBER) در شیر ایجاد کرد. این عمل میتواند بصورت دستی یا اتوماتیک انجام شود.
شیرهای اتوماتیک غالبا برای جلوگیری از جریان سیال به عقب (نظیر شیرهای یک طرفه یا Check valve) و تخلیه یا تنظیم فشار (نظیر شیرهای تخلیه فشار یا Pressure relief valves) استفاده میشوند.
انتخاب شیرها باید بر اساس وظیفه عملکردی، تناسب جنس، حد فشار و دمای طراحی شده، عمر سیستم، اتصالات، روش کار، وزن، آسانی دسترسی، تعمیر و نگهداری و هزینه انجام گیرد. همچنین قابلیت آب بندی و ویژگی عبور جریان دو جنبه مهم در انتخاب شیرها میباشند.
همانطور که گفته شد، شیرها به دو دسته دستی و اتوماتیک تقسیم میشوند که در ادامه به شرح این دو میپردازیم.
بوستر پمپ آتش نشانی ساخت گروه کنترل پمپ
شیرهای دستی
شیر دستی شیری است که مستقیما بوسیله دست و به کمک یک فلکه، آچار یا عملگر بسته میشود. شیرهای دستی سه وظیفه عمده دارند: قطع و وصل جریان، کنترل شدت جریان و تغییر جهت جریان. شیرهای دستی بر اساس نوع بسته شدن به چهار دسته تقسیم میشوند:
- شیرهایی که عضو مسدود کننده آنها بصورت عمودی حرکت میکند
- شیرهای کشویی (عضو مسدود کننده در راستای قائم بر جهت عبور سیال حرکت میکند)
- شیرهای گردان (عضو مسدود کننده بصورت کره ای توپی شکل است و با چرخش به دور خود مسیر عبور سیال را میبندد)
- شیرهای انعطاف پذیر (قسمتی از بدنه قابل انعطاف است و توسط عضو مسدود کننده تغییر شکل میدهد)
انواع شیرهای دستی بر حسب ساختمان:
- شیرهای کروی
- شیرهای پیستونی
- شیرهای دریچه ای موازی (کشویی)
- شیرهای دریچه گوه ای
- شیرهای توپی دار
- شیرهای ساچمه ای
شیرهای اتوماتیک:
شیرهای اتوماتیک، شیرهایی هستند که بدون دخالت دست باز و بسته میشوند، عنصر مهم در این نوع شیرها، عملگر (َActuator) میباشد. انواع عملگرها بصورت زیر دسته بندی میشوند:
- عملگرهای الکتریکی (باز و بسته شدن توسط یک موتور الکتریکی انجام میشود، مناسب برای محیط های با خطر اشتعال نیست، عمر و قدرت پایین تر به نسبت سایر عملگرها، هزینه بالا بدلیل نیاز به مدارات پیچیده کنترلی)
- عملگرهای هیدرولیکی (باز و بسته شدن توسط قدرت مایعات، سرعت پایین تر به نسبت مدل نیوماتیکی، احتمال آلودگی محیطی بیشتر بعلت نشت روغن و مایعات، قدرت بالا)
- عملگرهای نیوماتیکی (مناسب محیط های با خطر اشتعال، تمیزی بالا، سرعت مناسب، قدرت قابل قبول، صرفهء اقتصادی بدلیل در دسترس بودن سیال بکار رفته در عملگر (هوا))
امیدوارم این پست شیرهای صنعتی برای شما مفید بوده باشد .