کلکتور

در این روش هرگاه نیاز به تعمیر قسمتی از لوله‌کشی خانه باشد نیازی نیست که دیگر همه مسیرها و آب خانه قطع شود و در ضمن امکان گرفتن انشعاب هم در صورت پیش‌بینی راحت‌تر است.

کلکتور چیست؟

کلکتور وسیله ای میله ای و لوله‌ای شکل است که در زیر آن تعدادی خروجی ایجاد شده است تا با اتصال شیرهای مخصوص کلکتوری به این راه‌ها یا خروجی‌ها آب به مسیرهای متفاوت تقسیم و ارسال شود.

این وسیله باعث می‌شود تا آب بصورت یکسان در سطح ساختمان تقسیم شود و به خوبی این امکان را به صاحبین خانه می‌دهد که بتوانند در هر زمان و بسته به ضرورت، آب هر منطقه را ببندند و تعمیرات و یا تغییرات خود را انجام دهند.

مشاهده جدول آبدهی بوستر پمپ آبرسانی کلیک کنید 

روش نصب کلکتور

کلکتورها را معمولا در یک جعبه نصب می‌کنند که به جعبه کلکتور شهرت دارد. این جعبه‌ها دارای دو پایه در پایین و دو پایه در بالا هستند که هر کدام با یک بست مخصوص کلکتور را نگه می‌دارند.

قبل از اینکه کلکتور در جعبه بسته شود، باید ابتدا مکان مناسبی برای نصب جعبه کلکتور در نظر گرفته شود. معمولا جعبه کلکتور را در آشپزخانه، سرویس بهداشتی و یا تراس ساختمان نصب می‌کنند و دلیل آن هم در دسترس بودن جعبه کلکتور است.

همچنین در نصب جعبه کلکتور باید در نظر گرفته شود که مکان نصب نباید زیاد تاریک، نم دار و سست باشد. ضمنا در زیر اتصالات گاز و برق هم نباید نصب شود.

زیر جعبه کلکتور تا کف ساختمان بین 15 تا 20 سانتی‌متر باید ارتفاع داشته باشد و جعبه باید کاملا بصورت تراز نصب شود.

برای نصب تراز جعبه کلکتور باید ابتدا بوسیله آجر و یا هر مصالح دیگری زیر کلکتور تنظیم شود و پس از تراز شدن آن با استفاده از گچ و یا شن و سیمان جعبه در جای خود محکم شود. البته برخی از جعبه‌های کلکتور خودشان پایه دارند.

قبل از نصب جعبه بهتر است کلکتورها آماده شوند و درون جعبه اتصال داده شوند. ضمن اینکه ارتفاع گفته شده برای زیر جعبه کلکتور به این دلیل است که لوله‌هایی که انشعاب گرفته می‌شود بتوانند جایی برای خم کاری و ورود به کلکتور داشته باشند و در این حین از بدنه کلکتور و ساختمان لوله‌ها بیرون نزنند.

سرهم کردن و جمع کردن کلکتور

کلکتور به خودی خود کارایی ندارد و باید با توجه به محاسباتی که انجام می‌شود کلکتور آماده بهره‌برداری شود. برای این کار باید ابتدا محاسبه کنید که یک کلکتور با چه ضخامت و با چه میزان خروجی نیاز دارید؟

کلتور شما به چه میزان ورودی آب نیاز دارد و خروجی‌های آب باید از هر انشعاب چقدر باشد و نهایتا نکته آخر اینکه در ساختمان آیا لوله‌کشی گرمایشی هم وجود دارد یا خیر. این به دلیل گرفتن انشعاب اضافی از کلکتور برای ورودی آب گرمایش می‌باشد.

معمولا ساده‌ترین راه برای تعیین و انتخاب کلکتور میزان انشعاب‌های مورد نیاز و قطر لوله‌های مورد نظر برای لوله‌کشی می‌باشد.

کلکتور به شکلی طراحی می‌شود که در هر دو سمت امکان اتصال لوله‌های ورودی آب گرم و سرد وجود دارد. این وسیله زمانی که برای اجرای لوله‌کشی آب گرم و سرد مورد استفاده قرار می‌گیرد تنها از یک سمت به لوله اصلی اتصال داده می‌شود و سمت دیگر آن با درپوش‌های مخصوص کلکتوری بسته می‌شود.

اما زمانی که نیاز باشد در اختمان لوله‌کشی گرمایش هم انجام شود از سمت دیگر کلکتوری که آب اصلی شهر به آن متصل شده است یک خروجی دیگر هم برای پکیج و یا آبگرمکن گرفته می‌شود.

اتصال لوله‌های اصلی مانند لوله اصلی شهر به کلکتور توسط شیرهای زانویی کلکتور و یا زانوهای کلکتوری انجام می‌شود. معمولا این زانوهای کلکتوری را از نوع والو دار انتخاب می‌کنند تا در صورت نیاز بتوانند ورود و یا خروج آب را کنترل کنند.

لوله‌های ورودی آب اصلی و خروجی آب از کلکتورها معمولا در ابعاد 25 و 30 انتخاب می‌شوند و بسته به میزان انشعاب و خروجی کلکتور و بزرگی ساختمان این شیرها انتخاب می‌شوند. هر چه میزان خروجی کلکتور بیشتر باشد، بهتر است قطر لوله بالاتر یعنی 32 باشد اما اگر تعداد انشعاب‌ها یا خروجی‌ها کم باشد همان انشعاب 25 یا حتی 20 کفایت می‌کند.

مثلا اگر کلکتور ما در ساختمان دارای 8 یا 10 انشعاب باشد بهتر است از زانویی 32 و لوله 32 استفاده کنیم تا افت فشار و دبی نداشته باشیم. اما اگر تعداد انشعاب 4 یا 5 انشعاب باشد انتخاب قطر لوله و زانویی بیش از 25 نیازی نیست. برای کلکتورهای 6 خروجی هم بسته به طول مسیر لوله‌کشی و نوع مصرفی‌ها هم می‌توانید لوله 32 و هم لوله 25 انتخاب کنید.

شیرهای خروجی به کلکتور نیز در دو نوع عموما در بازار وجود دارند. نوع اول شیرهایی که از نوع مهره ماسوره‌ای و یا پرسی هستند می باشند. این شیرها در مسیر اتصال خود به لوله دو اورینگ و یک روکش پرسی دارند. پس از اینکه سر لوله با دستگاه کالیبره لوله اصلاح شد معمولا با مواد لیز کننده لوله در این شیرها با فشار وارد می‌شود به نحوی که تا انتها یعنی جایگاه سوراخی که بر روی پوشش فلزی مشخص شده لوله وارد می‌شود و بعدا با دستگاه پرس لوله این روکش فلزی پرس می‌شود.

اگر شیر از نوع اول باشد در صورتیکه نیاز به تعویض والو باشد باید به کلی والو را تعویض کنید زیرا پرس سر لوله امکان باز کردن لوله را دیگر به شما نخواهد داد و کار باز کردن آن بسیار دشوار است.

نوع دوم شیرها یا والوها، به والوهای کوپلی شهرت دارند. این شیرها هم در مسیر خود دو اورینگ دارند با این تفاوت که یک واشر فلزی بر روی لوله قرار می‌گیرد تا در زمان اتصال لوله به والو این واشر فلزی پشت لوله و درون مهره قرار گرفته و به محل مورد نظر سفت می‌شود. این واشر اجازه رها شدن مهره را نخواهد داد.

نکته ای که برای اتصال لوله در روش دوم یعنی کوپلی بسیار اهمیت دارد این است که باید حتما مراقب باشید که ابتدا مهره و بعدا واشر فلزی باید درون لوله قرار بگیرد و بعدا لوله به محل اتصال لوله، وارد شود تا امکان تعبیه واشر و مهره باشد.

شیرهای کلکتوری معمولا در اندازه های 16 و 20 در بازار موجود می‌باشند که این موضوع بدین مفهوم است که برای لوله‌کشی خانه، شما می‌توانید لوله‌کشی آب سرد و گرم و یا لوله‌کشی گرمایش خانه را با لوله‌های 16 یا 20 و یا بصورت تلفیقی از این دو انتخاب کنید. البته روش مرسوم‌تر استفاده از لوله 16 به دلیل فشار بالاتر و ضخامت کمتر است.

کلکتور آب گرم و سرد ساختمان

نمونه کلکتور نصب شده توسط گروه کنترل پمپ

با توضیحات بالا تا حدود زیادی متوجه شدید که کلکتورهای آب گرم و سرد چگونه باید انتخاب شوند. اما تفاوت اساسی کلکتورهای آب گرم و سرد با کلکتور‌های گرمایشی در این است که کلکتور ورودی آب اصلی شهر همان کلکتور آب سرد ساختمان می‌باشد.

بنا بر این شما باید ابتدا ورودی اصلی ساختمان را به زانویی کلکتور آب سرد ساختمان اتصال دهید و از سمت دیگر آن باید حتما دوباره انشعابی دریافت شود تا به سمت آبگرمکن و یا پکیج ارسال شود زیرا نیاز به آب گرم خواهیم داشت. سپس از پکیج یا آبگرمکن خروجی که دریافت می‌شود بدون هیچ انشعابی باید به ورودی کلکتور آب گرم اتصال داده شود و انتهای کلکتور آب گرم بسته شود.

سپس از انشعاب‌های آب سرد لوله‌کشی آب سرد ساختمان انجام می‌شود و برای لوله‌کشی آب گرم از انشعاب‌های کلکتور گرم استفاده می‌شود. معمولا برای لوله‌کشی هر قسمت از ساختمان دو انشعاب آب گرم و سرد در کنار هم اجرا می‌شوند.

کلکتورهای آب گرمایشی خانه به دو صورت تهیه می‌شوند. کلکتور گرمایش از کف و کلکتور رادیاتوری.

آنچه اهمیت دارد این است که بدانید کلکتورهای گرمایش خانه به جای آب سرد و گرم به آب رفت و برگشت تقسیم می‌شوند.

کلکتور آب رفت همان آب گرم ما است که معمولا در بالا نصب می‌شود و کلکتور آب برگشت یا همان سرد در پایین جعبه کلکتور بسته می‌شود.

این کلکتورها تنها دارای یک ورودی اصلی در یک سمت خود هستند. کلکتور آب رفت آب گرم تهیه شده را از زیر پکیج دریافت می‌کند و به سمت رادیاتورها و یا لوله‌های گرمایش از کف ارسال می‌کند و کلکتور برگشت آبی که سرد شده و توسط موتور پکیج از مدار در حال برگشت هست را از مسیرهای مختلف جمع‌آوری و به سمت پکیج و زیر پکیج هدایت می‌کند.

تفاوتی که در لوله‌کشی آب گرم و سرد و لوله‌کشی گرمایش در روش کلکتوری وجود دارد این است که تمامی مسیرهای لوله‌کشی باید تقریبا به یک اندازه متراژ داشته باشند. مثلا رادیاتور در هر منطقه‌ای که قرار گرفته تفاوتی ندارد ولی طول لوله رفت همه این رادیاتورها و لوله برگشت همه رادیاتورها باید مثلا حدود 8 متر باشد.

اگر طول یک لوله بلندتر گرفته شود رادیاتور دورتر سردتر خواهد بود و اگر یک مسیر کوتاه در نظر گرفته شود مسیرکوتاه به حالت بای پاس عمل خواهد کرد و به شدت داغ خواهد شد.

نکته دیگر اینکه هر دو کلکتور آب رفت و برگشت در انتها بوسیله یک درپوش کلکتوری بسته می‌شوند.

کلکتور آب گرمایش از کف

کلکتورهای گرمایش از کف تفاوت‌هایی را با کلکتورهای دیگر مدارها دارند. این کلکتورها به همراه یک دبی سنج و یک شیر تنظیم جریان بصورت یک تکه و سرهم شده در بازار موجود می‌باشند.

دلیل استفاده از دبی سنج و شیر تنظیم جریان حساسیت بالای لوله‌های گرمایش از کف این است که باید بصورت بالانس و یکنواخت آب را در سیستم به گردش در بیاورند. در انتهای کلکتور هم یک شیر هواگیری نصب می‌شود که بر روی کلکتورهای آماده از قبل تعبیه شده و یا باید بعدا خریداری و تعبیه شود.

شیر هواگیری اهمیت فوق‌العاده زیادی در گرمایش از کف دارد و در زمان‌های مختلف برای هواگیری و بهبود عملکرد گرمایش از کف باید از ان کمک گرفت. این شیر هواگیری معمولا بصورت اتوماتیک عمل می‌کند.

کلکتورهای گرمایش از کف بصورت زوج و آماده به فروش می‌رسند. این کلکتورها دارای شیرهای اتوماتیک هستند نیازی به نصب شیر ندارند.

شیرکلکتور گرمایش از کف با شیرهای والو دار سایر کلکتورهای متفاوت است ولی در هر صورت آن هم برای قطرهای مختلف لوله وجود دارد. این شیر را درست در همان ابتدای کلکتور نصب می‌کنیم. البته برخی از افراد شیر برقی به جای یان شیرها نصب می‌کنند.

نکته مهمی که وجود دارد اشتباه رایج بسیاری از اساتید لوله‌کشی در انتخاب کلکتور گرمایش از کف است. کلکتورهای معمولی هرچند کمی کاهش هزینه در ابتدا برای مصرف کننده به همراه دارد ولی به دلیل اینکه کنترل‌های لازم در آن انجام نمی‌شود و فشار زیادی که به لوله‌ها وارد می‌شود در طول زمان باعث استهلاک شدید و صدمات جبران ناپذیر به لوله‌ها و از بین رفتن تمامی هزینه‌ها خواهد شد. هرچند در همان ابتدا هم میزان انرژی بیشتری برای گرمایش نیاز دارند.

نصب و راه‌اندازی سیستم کلکتورها و لوله‌کشی از نوع کلکتوری بسیار مورد توجه مشتریان و مردم عادی و همچنین مورد توصیه مهندسین تاسیسات می‌باشد. استفاده از این سیستم بخصوص اگر همراه با لوله‌کشی زیر سقفی آب گرم و سرد ساختمان باشد باعث می‌شود تا در هزینه‌‌های تعمیر و نگهداری ساختمان از نظر تاسیسات بسیار صرفه‌جویی شود.